اخوینی بخاری، از پیشگامان پزشکی در ایران

ابوبکر ربیع ‏‏بن احمد الاخوینی، یکی از پزشکان مشهور پارسی قرن چهارم هجری است. او از اهالی بخارا (شهری در جمهوری ازبکستان کنونی) و شاگرد ابوالقاسم طاهر‏بن محمد بن ابراهیم مقانعی رازی از شاگردان زکریای رازی بوده است. به علت موفقیت فراوان در درمان بیماران روان پزشکی (و به طور خاص مالیخولیایی)، در زمان حیاتش از او به عنوان «پزشک دیوانگان» یاد شده است. آثار او عبارتند از: «قرابادین»، «کتاب نبض»، «کتاب تشریح» و هم‏چنین «هدایه المتعلمین فی الطب». کتاب هدایه تنها اثر به جای مانده از این پزشک بزرگ ایرانی و اولین متن پزشکی نوشته شده به زبان فارسی است. از ابداعات او می توان به ساخت 10 ترکیب دارویی جدید و لوله گذاری دهان به مری (og tube) برای اولین بار اشاره کرد. علاوه بر این، اخوینی برای اولین بار در تاریخ پزشکی دنیا از نمودار تب برای مشخص کردن نوع تب استفاده کرده است. او هم‎چنین درباره بسیاری از بیماری های عصبی و روانی در کتاب خود بحث کرده است. از این رو اخوینی را می توان یکی از پیشگامان علم پزشکی در ایران دانست.